Հեղինակ՝ Նունե Այլանջյան
Մինչ վրացիներն ու ազերները վիճում են, թե տոլման, ի վերջո ո՞ւմ ազգային խոհանոցին է պատկանում, մենք՝ հայերս, արդեն վեցերորդ անգամ ենք կազմակերպում տոլմայի ավանդական փառատոնը: Հայ խոհարարների պատրաստած տոլմաների երկարությամբ կարող ենք մեր հարևաններին մի լավ ամաչեցնել, բայց այս փառատոնը ոչ թե «միմյանց միս ուտելու» մասին է, այլ՝ տոլմա ուտելու:
Մուսալեռան հերոսամարտի թանգարանի և հուշահամալիրի տարածքում ներկայացված վաթսունից ավելի տաղավարները հյուրերին կանչում էին իրենց բույրով ու տոլմայի նոր տեսակներ փորձելու առաջարկով՝ սպառնալով գիշերը երազում հայտնվել, եթե գոնե մի քանի հատ չփորձեն: Սակայն, նույնիսկ նման «համեղ» փառատոնն ունի «անհամ» կողմեր:
---------------------------
«Համեղ» կողմեր
---------------------------
Check-in Musa Ler: Շաբաթ օրով, այն էլ վաղ առավոտյան, շատ քչերը կզոհեին իրենց «ծիտ» քունը Մուսալեռ հասնելու համար, սակայն տոլման դա արեց՝ իր շուրջը համախմբելով բազմաթիվ մարդկանց: Հասնել Մուսալեռ, տոլմա ուտել ու մի հատ «check-in» չլինե՞լ. Ֆեյսբուք ցանցը միանգամից ողողվեց «մուսալեռյան չեքիններով», թող թուրքը տեսնի ու տխրի:
#tbt: Անհնար է հայտնվել Մուսալեռում ու չհիշել այստեղ ծավալված հերոսամարտը կամ դասախոսին, ով հանձնարարել էր ամռանն ընթերցել Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան քառասուն օրը»: Ակամայից ազգային ոգով ես լցվում:
Տոլմամանիա: Դեպի հուշակոթող տանող 109 աստիճանները մայիսյան տապին հաղթահարել ստիպողը հեռվից հեռու եկող տոլմայի բույրն էր, որից հետո հայտնվեցինք տոլմայի լայնամասշտաբ շքերթում: Բազմահամ ու տարաբնույթ տոլմաները կարող էին բորբոքել նույնիսկ խիստ դիետա պահողների երևակայությունը, ուր մնաց թե գուրմանները դիմանային:
Գարեջրով տոլմա: Ոսպով, բրնձով, հավի մսով, սնկով, չիրուչամիչով, հորթի մսով ու նռան հատիկներով, ցանկը կարելի է շարունակել ու գրել շարադրություն, սակայն այս ամենը սովորական է թվում գարեջրով տոլմայի կողքին: Այն տարբերվում էր իր համով, հոտով ու առաջին համտեսից հետո, ստիպում էր խնդրել երկրորդը:
Գին VS չափս: Տոլմայի գները տատանվում էին 100-ից՝ 150 դրամի սահմանում, սակայն, օրինակ հորթի մսով ու նռան հատիկներով տոլմայի մեկ հատիկին 150 դրամ տալը մի տեսակ ափսոս էր, որովհետև մի քանի հատով հաստատ չէիր կշտանա, շատ փոքր էր: Մարդիկ ստիպված էին ընտրել ավելի մեծ տոլմաներ, որ կշտանային ու շատ գումար չծախսեին:
Ավանդական երգ ու պար: Հուրախություն շատերի՝ մեր փառատոնները ավելի հաճախ են սկսել ուղեկցվել ազգային երգ ու պարով, սակայն այս անգամ ուրախությունն ավելի մեծ էր, որովհետև երգողներն ու նվագողները հիմնականում տաղանդավոր պատանիներ էին:
My dolma is bigger than yours: Օրվա ամենասպասված իրադարձությունը, թերևս, ամենաերկար տոլմայի մրցույթն էր, որին մասնակցում էր երեք թիմ: Հաղթեց «Արտ լանչ» ֆիրմայի պատրաստած տոլման, որը ոչ ավել, ոչ պակաս 23 մետր էր: Նախորդ տարի ամենաերկար տոլման 10 մետր էր: Առաջընթացն ակնհայտ է:
---------------------------
«Անհամ» կողմեր
---------------------------
Ափսեների պակաս: Ո՞վ կմտածեր, որ տոլմայի փառատոնին նույնիսկ Google-ով անհնար կլինի ափսե գտնելը: Սա այն դեպքն էր, «երբ աչքդ թարթեցիր՝ ափսեիդ տերը չես», էլ չենք խոսում պատառաքաղի մասին, բայց լավ է, որ գոնե տաղավարների վաճառողները փորձում էին այս հարցում օգնել:
Աղբամանների բացակայությունը: Փառատոնի ավարտից հետո սոցցանցերում մեկը մյուսի ետևից հայտնվեցին լուսանկարներ, որոնք պատկերում էին հուշակոթողի հարակից տարածքի աղտոտվածությունը: Պլաստմասե ափսեներն ու պատառաքաղները դարձան օրվա կադրեր: Սա, իհարկե, նախ պայմանավորված է փառատոնի տարածքում պրիմիտիվ աղբամանների բացակայությամբ, իսկ հետո նոր, գուցե, ուտող-ուրացող հանրությունով:
