Ապրիլի 16–ին բոլորս նշելու ենք Սուրբ Զատիկը: Reservin Armenia-ն թերթել է պատմության էջերն ու բացահայտել, թե ինչպես են նշել Զատիկը նախկինում: Ինչպես նաև հեշտացնելով Ձեր գործը, ներկայացնում է այն բաղադրատոմսերը, որոնք ձեզ հաստատ պետք կգան:
Աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում Զատիկի խորհրդանիշ է համարվում ձուն: Պարզվում է, որ նախկինում, մարդիկ ժամերգության էին գնում գրպանում մի-մի ձու դրած և , դրա ավարտից հետո ուտում էին այն: Զատկի ձուն համարվում է երկրագնդի, կենաց ծառի, կյանքի խորհրդանիշ: Ընդունված է եղել այդ օրը գյուղովի ախար` մատաղ անելը և առանց խտրականության բոլորին բաժանելը: Ինչպես և հիմա, ախարը պատրաստվել է գառան կամ աքլորի մսից: Տներում սկուտեղի վրա դրվել են թթխմոր, աղ, խունկ, հացահատիկ, ջուր և այլն, իսկ դրա տակը` քակոր, հավկիթ և այլն, որպեսզի սրանք ևս օրհնվեն ու շատանան:
Պատմությունն ուսումնասիրելուց պարզ է դառնում, որ հին ավանդույթներից Հայաստանում պահպանվել է միայն ձու ուտելու ավանդույթը: Բայց, ի տարբերություն նախնիների, հայերն այժմ ներկում են ձուն կարմիր կամ այլ գույներով: Որպես բնական գունանյութ օգտագործում են սոխ կճեպներ, որի կարմիր գույնը խորհրդանշում է Հիսուսի թափված արյունը , մարդկանց մեղքերի համար: Ձվերը հիմնականում զարդարում են հատուկ աճեցված խոտի մեջ:
Բաղադրատոմսը ՝ հղումով։
Բացի ձուն ներկելուց զատկական ամենատարածված ուտելիքը բրնձով և չամիչով փլավն է:Չամիչով փլավը մեկնաբանվում է որպես ողջ մարդկության խորհրդանիշ, որտեղ չամիչը՝ հավատացյալներն են:
Բաղադրատոմսը ՝ հղումով։
Հետաքրքիր է, որ Հայաստանը չունենալով ելք դեպի ծով, գառան միսը փոխարինել է ձկով: Զատկի սեղանին դնում են նաև հայերի սիրելի Իշխան ձուկ: Ավանդությունը պդնում է, որ իշխանական ձագում ունեցող այս ձկնատեսակի ճակատային ոսկորը խաչաձև է։ Այսպիսով՝ ծիածանափայլ ձուկը հայկական ավանդապատության մեջ Քրիստոնեության խորհրդանիշներից մեկն է։ Ինչպես օրինակ Ք․Ծ․ հետո առաջին դարում, երբ Քրիստոնեույթունն արգելված կրոն էր, այս հավատքը դավանողներն իրար ճանաչելու համար ավազի վրա փայտով ձուկ էին նկարում։
Բաղադրատոմսը ՝ հղումով։
Շատ ընտանիքներում ընդունված է սեղանին դնել նաև շոգեխաշած սպանախ, կամ այլ կանաչիներ: Սա էլ իր հերթին գարնան զարթոնքը դիմավորելու յուրօրինակ տարբերակ է։ Ծանր ձմեռվանից հետո հայ ընտանքիներին օգնության է հասնում բնությունը՝ կերակրելով իր զավակներին սեփական բարիքներով։ Այստեղ հեթանոսության ծիլեր են զգացվում, սակայն ինչպես շատ հեթանոսական երևույթներ ու տոներ ժամանակի ընթացքում ադապտացվել են առաքելական եկեղեցու տոնացույցին, այնպես էլ կանաչեղեն ուտելու սովորությունն անցել է Տիրոջ Հարությունն ու Պայծառակյերպությունը գովերգող տոնական սեղաններին։
Բաղադրատոմսը ՝ հղումով։
Եվ իհարկե, չմոռանա՛ք, որ Զատկի սեղանը չի կարող ամբողջական լինել, եթե չկա կարմիր գինի:
Քրիստոս հարյավ ի մեռելոց: Օրհնյալ է հարությունը Քրիստոսի: Շնորհավոր Սուրբ Զատիկ:
