Բարեկենդան

Վերջերս մեր հասարակության մի մասը ձգտում է պահպանել հայկական ավանդույթներն ու սովորությունները՝ նախընտրելով նշել ազգային տոները, իսկ մյուս մասը՝ առանց ավելորդ մտածմունքների, նշում է բոլոր տոները, որոնց ժամանակ կարելի է ուրախանալ ու լավ ժամանակ անցկացնել: Շատ հաճախ այս երկու կողմերը բախվում են, երբ գալիս է Հելոուինը տոնելու ժամանակը: Նրանք, ովքեր չեն նշում Հելոուինը, պնդում են, որ ավելի հայեցի է նշել Բարեկենդանը, որը ոչնչով ետ չի մնում կելտական տոնից:

Բարեկենդանը Հայ Առաքելական Եկեղեցու տոներից է, միաժամանակ՝ խրախճանքի ու ուրախության օր, hնում հայկական տոներից ամենաուրախն ու ամենատարածվածը՝ ժամանակին այն նշում էին ավելի ճոխ, քան Ամանորը: Բարեկենդանը նշվում է Սուրբ Սարգսի տոնից մինչև Մեծ Պահք ընկած ժամանակաշրջանը, իսկ Բուն Բարեկենդանը՝ Մեծ Պահքին նախորդող կիրակին: Այն շարժական տոն է. այս տարի Բարեկենդանը նշել են փետրվարի 19-ին, իսկ Բուն Բարեկենդանը՝ փետրվարի 26-ին: 

Տոնին մասնակցում են բոլորը՝  մեծ ու փոքր, աշխարհիկ ու հոգևորական, հարուստ ու աղքատ: Բարեկենդանի խորհուրդներից մեկը բարու ու չարի պայքարն է: Այս օրերը համարվում են «խոսքի ազատության» օրեր: Բոլորն ասում են այն, ինչ ցանկանում ու մտածում  են: Ավանդական դարձած տարբեր խաղերի ընթացում ծաղրում են առաջնորդներին և տիրող կարգերը: Այս օրը ոչ ոք նեղանալու իրավունք չունի, բոլորը կարող են կատակել, ծաղրել և քննադատել:

Բարեկենդանի օրը առատ ուտելիքներով վայելքի օր է: Սեղաններին պետք է լինի մսեղեն, կաթնեղեն, յուղով կերակուրներ, պարտադիր կերակրատեսակներից` ամիճը, այսինքն` լցոնած հնդկահավը, ընդունված է նաև բոլորիս հայտնի խաշը: Այս օրվա աղանդերը հալվան ու գաթան են: Վերջին օրը՝ երեկոյան, բոլոր հարազատները հավաքվում են միասին, կաթնապուր են ուտում, վրայից` խաշած ձու (ձուն խորհրդանշում է կողպեք բերանի համար, որը Պահքի ավարտից հետո՝ Զատիկին, դարձյալ կբացվի կարմիր ձվով):

Իսկ գիշերը սկսվում է համընդհանուր զվարճանքը և զբոսանքը: Մարդիկ հավաքվում են իրենց հրապարակներում և խարույկ վառում: Ընտրում են ավագ, որին կոչում են «Թագավոր», նստեցնում են պատրաստած «գահին» ու իրենց ուսերին պտտեցնում փողոցներում: 

Թերևս Բարեկենդանի գլխավոր զվարճությունն ու Հելոուինի հետ նմանությունը դիմակավոր խաղերն են: Մարդիկ, դիմակավորված չար դեմքերով, փորձում են վախեցնել-հեռացնել չարն և հրավիրել Բարուն: Կարելի է ասել, որ հայկական Բարեկենդանը Եվրոպական Կառնավալի նախատիպն է:

Հայ եկեղեցին առանձնակի ճոխությամբ նշում է հատկապես Բուն Բարեկենդանը: Բուն Բարեկենդանի նախորդ օրը՝ շաբաթ երեկոյան, ժամերգության ընթացքում եկեղեցու խորանի վարագույրը քաշվում է, խորանը ծածկվում է և այսպես շարունակվում է քառասունօրյա Պահքի ընթացքում: Պահքի ժամանակ մատուցվում է փակ պատարագ. ամուսնություններ տեղի չեն ունենում, արգելվում է մատաղ անել, մինչ թույլատրվում է մկրտություն և նշանդրեք կատարել:

Այս ժամանակ որոշ ազատություններ են վայելում անգամ հոգևորականները: Այս պատճառով էլ տոնը հայտնի է նաև Աբեղաթող անվամբ: Բարեկենդանը ուրախության, ազատության տոն է և ևս մեկ հարմար առիթ ընտանիքի ու ընկերների հետ հաճելի  օր անցկացնելու համար:

Իսկ տոնել Բարեկենդանը, թե՝ Հելոուինը, թողնում ենք ձեր հայեցողությանը: Reservin.am-ը կօգնի Ձեզ ընտրել լավագույն վայրը տոնական այս օրը հիշարժան անցկացնելու համար։ Քաղաքի ցանկացած սննդի սպասարկման վայրում սեղան ամրագրելու համար, այցելեք կայքի Հաստատություններ բաժին։ 

Մեր մյուս հետաքրքիր հոդվածները կարդալու համար սեղմեք այստեղ։

Հեղ․՝ Ելենա Միքայելյան