Halloween: продуманный коммерческий проект или заговор против народных праздников

Այսօր աշխարհի շատ երկրներում նշում են Halloween-ը, որի նկատմամբ վերաբերմունքը միանշանակ չէ և այդ օրը մարդիկ բաժանվում են 2 բանակի՝ այս տոնը նշողների և վերջիններիս սաստողների: Մեր օրերում շատերը այս տոնին վերաբերվում են որպես ևս մեկ առիթ Ժամանակը ուրախ և յուրահատուկ անցկացնելու համար: Նրանք դեմ չեն մեկ օր կախարդ, չար հոգի, Ֆրանկենշտեյն կամ մեկ այլ սարսափելի կերպարի մեջ անցկացնել: Մյուս կեսը տոնին վերաբերվում է որպես օտարածին, հեթանոսական և քրիստոնյաին ոչ հարիր: Թե ի՞նչ է իրականում իրենից ներկայացնում Halloween ասած տոնը՝ վառ և յուրահատուկ տոն, որը  Սուրբ Վալենտինի տոնի պես եկել մտել է մեր կենցաղ և դարձել լավ հաջողված կոմերցիոն նախագիծ, թե՝ ազգային ավանդական տոների դիրքերի թուլացմանը ուղղված դիվերսիա, թողնում ենք Ձեր հայեցողությանը:

Իսկ մենք, ամեն դեպքում փորձենք ներկայացնել, թե ի՞նչ է իրենից ներկայացնում Halloween-ը և նշենք մեր մայրաքաղաքի ո՞ր հաստատություններում կարող եք նշել այս յուրահատուկ օրը իրեն հատուկ գույների ու սովորույթների մեջ:   

Տոնի արմատները գալիս են Իռլանդիայում և Շոտլանդիայում ապրող հին կելտերից: Վերջիններս նշում էին  Samhain փառատոնը, որի անունը համընկնում էր Մահվան Աստծո Samhain-ի հետ: Գլոբալիզացիայի արդյունքում տոնը տարածվել է ոչ միայն մնացած անգլալեզու, այլև Անգլիայի գաղութ հանդիսացող կամ ազդեցությունը կրող երկրների, իսկ հետագայում նաև ամբողջ աշխարհով:

Քանի որ հին կելտերը տարին բաժանում էին 2 մասի՝ ամառվա և ձմեռվա, տոնը ազդարարում էր ամառվա վերջը, իսկ փառատոնը ասոցացվում էր կյանքի ավարտի, մահվան և գերբնական ուժերի հետ: : Համաձայն ավանդույթի այդ օրը հանդերձյալ աշխարհից մահացածների հոգիները գալիս են այցի իրենց կենդանի մտերիմներին և քանի որ մարդիկ վախենում էին, որ նաև կարող են չար հոգիներ գալ, հագնում էին սարսափելի կերպարների հագուստներ ու դիմակավորվում, ինչը իր մեջ կրում է չար հոգիներից պաշտպանվելու և նրանց վախեցնելու խորհուրդ: Բացի այդ ընդունված է տան դռան դիմաց հյուրասիրություններ դնել, որ չար հոգիները հյուրասիրվեն, կշտանան և տուն չմտնեն:

Տոնը նշվում է հոկտեմբերի 31-ի գիշերից մինչև նոյեմբերի 1-ի լույս առավոտ՝ Բոլոր Սրբերի տոնի նախօրեին /Halloween անունը ծագում է All Hallows' Eve կամ All Saints' Eve բառեռից/, իսկ հետագայում էլ Samhain անունը դարձել է իռլանդական նոյեմբեր ամսվա անվան հիմքը: Այդ օրը ընդունված էր զոհաբերություններ անել չար հոգիներին, նրանց համակրանքը շահելու համար: Բացի այդ ընդունված էր անտառում մեծ խարույկ վառել և բոլորը այդ խարույկից կրակ էին տանում տուն որպես ձմռան մութ և ցուրտ ժամանակահատվածի ընթացքում կրակի ջերմությամբ չար հոգիներից պաշտպանված լինելու խորհուրդ:

Տոնի հիմնական խորհրդանիշը, այսպես կոչված, Ջեկ լուսատուն է՝ Jack-o'-lantern-ը, դդումից պատրաստված լուսատուն, որի վրա կտրված է սարսափազդու ծիծաղացող դեմք, իսկ մեջը դրվում է մոմ:  Դդումից լուսատու պատրաստելու ավանդույթը ևս գալիս  կելտերից, համաձայն ավանդույթի դրանք օգնում են մահացածների հոգիներին գտնել հանդերձյալ աշխարհի ճանապարհը:

Օրվա մյուս հետաքրքիր խորհուրդը այն է, որ երեխաները այդ օրը հագնում են վախենալու դիմակներ և հագուստներ ու պտտվում տներով՝ ասելով «Trik or trak»/ «Հյուրասիրիր կամ կենթարկվես փորձության»  և հավաքում քաղցրավենիք տանտերերից, հակառակ դեպքում նրանք կարող են փոքր չարաճճիություններ անել տանտիրոջ նկատմամբ: Որպես կանոն նրանք ստանում են այն ինչ ուզում են, քանի որ տանտերերին ձեռնտու է քաղցրավենիքով վերջ տալ փորձություններին, առավել ևս, որ դա իր մեջ նաև բարեկեցության խորհուրդ ունի:

Մեր երկրում այս տոնը սկսել են նշել վերջին մի քանի տարիների ընթացքում և, չնայած որ հասարակության մի ստվար զանգված դեմ է և համարում է այն հակաքրիստոնեական, հակահայկական ու հակաավանդական, այնուամենայնիվ նրա կողմնակիցների շարքերը գնալով խտանում են, ինչի մասին վկայում են վերջին տարիներին այդ օրը ժամանցի վայրերում հատուկ միջոցառումների և խանութներում սարսափ դիմակների առատությունը: